Η δομική αλλαγή της ζωής του ανθρώπου μέσω της Υπαρξιακής προσέγγισης θα βασιστεί πάνω στο πλαίσιο των Υ-Α διαδικασιών αλλαγής. Οι διαδικασίες αυτές στηρίζονται στην ενδυνάμωση της αίσθησης παρουσίας τόσο ενδοπροσωπικής όσο και διαπροσωπικής. Με αυτό τον τρόπο ο θεραπευόμενος:

α. Μπορεί να συντονιστεί με όποιο κρυμμένο συναίσθημα αποτελεί τροχοπέδη για την εσωτερική του ηρεμία ( φοβοι, άγχοι κτλ),

β. ενισχύεται η δική του πρωτοβουλία και ανάπτυξη ευθύνης,

γ. Του επιτρέπεται να βιώσει και να συνειδητοποιήσει την αποφευκτική στάση που κρατά απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό και στους άλλους και

δ. διευκολύνει να συνδεθεί στο εδώ και τώρα και στο εγώ- εσύ  με τον θεραπευτή.

​Η υπαρξιακή – ανθρωπιστική ψυχοθεραπεία στοχεύει στο να αποδεσμεύσει τα άτομα από τα πρέπει και τα διλήμματα. Βοηθάει στο να κατανοήσει το άτομο πως μπορεί να είναι ελεύθερος να ζει και ελεύθερος να επιλέγει μέσα όμως στο φυσικό κόσμο και στα όρια στα οποία ζει, στα όρια που διαγράφει ο ίδιος για τον εαυτό του. Οι φυσικοί περιορισμοί μέσα στους οποίους ζούμε είναι το γενετικό μας υλικό, είναι το αναπόφευκτο του θανάτου, είναι η υπαρξιακή αβεβαιότητα, είναι τα γενετικά μας χαρακτηριστικά, είναι το γεγονός πως ως υπάρξεις είμαστε μόνοι.

​Για παράδειγμα το πεπερασμένο του γλωσσικού μας κώδικα. Η γλώσσα μας με όλα τα σημασιολογικά και ερμηνευτικά της χαρακτηριστικά δεν παύει να μας περιορίζει να αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο με έναν συγκεκριμένο τρόπο, ιδωμένο μέσα από τους γλωσσικούς συσχετισμούς. Ο άνθρωπος, λοιπόν έχει να αντιπαρέλθει ακόμα και συμφωνημένους γλωσσικούς τρόπους του ζην, έτσι όπως τους έχει δομήσει με άλλους στην κοινωνία του, και έτσι να βιώσει κάτι παραπάνω από τα όρια της ελευθερίας του έτσι όπως εκείνος τα έχει διαμορφώσει. Γιαυτό και η ελευθερία δράσης είναι η πιο ξεκάθαρη μορφή ελευθερίας, η ελευθερία όμως της ύπαρξης είναι άρρηκτα δεμένη με εσωτερικευμένες συνειδητοποιήσεις πως είναι αδύνατο να τηρήσουμε συγκεκριμένη στάση στις διάφορες φάσεις της ζωής μας και γιαυτό είναι σημαντικό να εμπιστευτούμε έναν εσωτερικό εαυτό που αισθάνεται ασφαλής στις γκρίζεις ζώνες, και όχι στις δίπολες, άσπρου – μαύρου.

​Η καλλιέργεια μίας βαθύτερης ενόρασης του εγώ θα ήταν ο τρόπος να έρθει σε επαφή το άτομο με επώδυνα υπαρξιακά γεγονότα και όχι να εστιάσει τόσο στην επίλυση αλλα στην προσοχή στα συναισθηματικά και κιναισθητικά  χαρακτηριστικά τουκαι στην συνειδητοποίηση  του τρόπου με τον οποίο είναι διατεθειμένος να ανταποκριθεί σε αυτά. Πολλά υπαρξιακά ζητήματα προκύπτουν μέσα στη συνεδρία κατά τον Bugental ξεκινώντας από τον εγκλωβισμό του ατόμου στην εκλογίκευση και στις άμυνές του

καθώς προσπαθεί να ξεφύγει από τα δίπολα που του έστησαν στη ζωή. Αλλα υπαρξιακά θέματα που αναδύονται είναι ο τρόπος που στεκόμαστε απέναντι στα τέσσερα κατά Yalom δεδομένα της ύπαρξης, το θάνατο, την ελευθερία, την απομόνωση και την έλλειψη νοήματος. Το άτομο πολλές φορές στέκεται αδρανής στις ερωτικές και συντροφικές σχέσεις του, από τον φόβο του να βιώσει την προδοσία, τον θάνατο, την απογοήτευση της σχέσης. Το πως θα συνθέσει εν τέλει τη ζωή του έχει να κάνει με τον τρόπο που θα ενσωματώσει τη δική του οπτική απέναντι στη διάταξη των σχέσεων που τον περιτριγυρίζουν.

​Ο άνθρωπος κατά Greening, έχει τρεις τρόπους διαλεκτικής να ανταποκριθεί απέναντι στα δεδομένα που του συμβαίνουν στην τρέχουσα ζωή του είτε

α. υπεραπλουστευτικά να εστιάσει στην θετική πλευρά των δεδομένων, ήτοι, στη δουλειά που έχει, στα χρήματα που βγάζει,

β. υπεραπλουστευτικά να εστιάσει στα αρνητικά στοιχεία της πραγματικότητας ( ήτοι, στις κρίσεις πανικού, στη μη εύρεση συντρόφου) ή

γ. στην υπερβατολογική συνθετική οπτική της ζωής του, να επικεντρωθεί δηλαδή στο εδώ και τώρα, με την επίγνωση πως ναι μεν επιλέγει και μπορεί να επιλέξει ελεύθερα να κάνει αυτό που θέλει να κάνει, ακόμα και εάν αυτό προδίδει παιδικά κομμάτια του.​ Και επειδή ο άνθρωπος έχει αυτή τη δυσλειτουργική κατεύθυνση να εγκλωβίζεται από την ίδια του τη σκέψη είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη ό,τι μας διδάσκει ο Schneider, πως χρειάζεται να αποδεχτούμε πως η προσπάθειά μας για σύνθεση διαδραματίζεται μέσα σε ένα περιοριστικό/διευρυντικό συνεχές. Μιλάμε δηλαδή για ένα πέρασμα απο το Υ-Α μοντελο στο Yπαρξιακό – Συνθετικό μοντέλο με στρατηγικές που είναι και μη βιωματικές τύπου συμπεριφορικές και ιατρικές.

Απο την πλευρά του ψυχοθεραπευτή είναι σημαντικό να είναι συντονισμένος στο εδώ και τώρα με τις ανάγκες του θεραπευόμενου, να βιώνει γνήσια και αυθεντικά αυτή τη σχέση καθώς και τα αναδυόμενα από αυτή συναισθήματα, αλλά και να είναι διαρκώς σε επαφή με τα δικά του συναισθήματα, με το δικό του φόβο αφανισμού ή προδοσίας ή εγκλωβισμού που γεννιέται. Μέσα από τον αγώνα λοιπόν που δίνουμε και εμείς οι ίδιοι ως θεραπευτές να διαχειριστούμε το θάνατο αναδύεται η σημαντικότητα της προσωπικής επίγνωσης  της κατάστασής σχετικά με όλα αυτά τα ζητήματα που προαναφέρθηκαν ώστε να ενισχυθεί με το καλύτερο δυνατό τρόπο η εμπλοκή και η  συνήχηση του θεραπευόμενου με την στάση μας αλλά και με όλη τη θεραπευτική διαδικασία.

Δρ. Συνθετική ψυχοθεραπεύτρια Τράπκου Χαρά